Informatie over het indisch cultureel erfgoed en Indonesië
Banda, of beter Banda Neira, is een piepklein eilandje ten zuiden van de Molukken. Het ligt erg geĩsoleerd, het dichtsbijzijnde eiland is Ambon, op 7 uur varen. Het is het centrale eilandje van een klein groepje van eilanden, 6 in totaal. De drie belangrijkste daarvan zijn Banda Neira, Banda besar (dat tegenwoordig Lontor heet), en Gunung Api. Deze drie liggen zodanig gunstig ten opzichte van elkaar, dat er een ideale baai is onstaan om schepen voor anker te laten gaan, aan te laten meren en op te kalefateren op het strand. De nootmuskaatnoot kwam nergens anders ter wereld voor en dit kleine groepje eilanden was makkelijk te controleren. Het was dus de geografie van deze eilanden die het zeer geschikt maakte om een monopolie te vestigen en te handhaven
Zelfs nu nog is het moeilijk een geschikte kaart te vinden van deze eilanden. Zoals vaker helpt dan een historische kaart uit de nederlandse periode. Banda Neira is het kleinste en ligt in het midden. De Gunung Api (links) is een kleine, maar actieve vulkaan van zo'n 400 meter hoogte. Lontor ligt er als een beschermende arm om de beide andere eilandjes heen.
Hoe klein Banda Neira is hier goed te zien : het vliegveld strekt van het ene einde tot het andere einde van het eiland, het is dus maar een paar vierkante kilometer groot
Niet alles op het eiland herinnert aan vroeger. Het vliegveld, een school voor multimedia, of deze zonne-energiecentrale laten zien dat de tijd toch niet helemaal stil staat.
Vanuit dit haventje varen de boten naar de buureilanden
De christelijke kerk is recentelijk gerestaureerd, maar de tijden zijn veranderd. Toen in 1999 onlusten tussen christenen en moslims op Ambon uitbraken, zijn alle christenen gevlucht naar verre eilanden zoals Kei. Nu zit er op zondag een handjevol gelovigen te luisteren naar een bandje, want een predikant is er niet meer welkom
Overal op het eiland zijn de sporen van het verleden nog aanwezig, zoals deze kanonnen. De vrachtwagen op de achtergrond is bijzonderder, er zijn er maar 4 van op het eiland.
Het is niet zo bekend maar in het begin vande negentiende eeuw verloor nederland korte tijd zijn gezag over grote delen van Nederlands Indie. We hadden net een oorlog met Engeland gehad, en vlak daarop werden we door de fransen bezet. De nederlandse staat was daardoor straatarm. De Engelsen maakten van de gelegenheid gebruik door het bestuur van Java en ook Banda korte tijd over te nemen. In dit huis op Banda zat toen de engelse admiraal die Banda veroverde.
Dit bovenlicht (opening boven een deur of raam), verraad een bijna Amsterdamse sfeer en zou zo uit een grachtenpand kunnen komen. De stijl is neo-klassiek, dus midden 19-e eeuw
Vanaf de kleine vismarkt kijken we op de Gunung Api . Drie kleine geelvintonijnen liggen er te wachten op een koper. Vroeger kookte de zee rondom de eilanden van de vis. Scholen dolfijnen en walvissen, grote scholen tonijnen en dan ook nog al die mooie kora alvissen, maakte het vis vangen tot kinderspel. Eind jaren 80 verschenen echter de Koreaanse en Japanse visfabrieksschepen voor de kust. Ook de lokale vissers sleepten hun tonijnen (die soms wel 3 meter lang waren) naar deze reuzen en iedereen beleefde gouden tijden. Nu zeggen de lokale vissers dat de zee kosong is, de zee is leeg.
Het drogen van vis was vroeger over het hele eiland te zien, maar is nu beperkt tot een paar huizen
Die plaquette zit waarschijnlijk bij de verkeerde waterput want deze waterput op Lontor wordt als heilig beschouwd en jaarlijks ritueel gereinigd. Opvallend is de offergave die op de rand van de put staat. Bijzonder omdat het niet gebruikelijk is onder islamieten om offers te brengen. Het is dus een overblijfsel uit oude animistische tijden. De gebruikte techniek van dit offer doet erg denken aan de offertjes van de Hindoes op Bali
Vlak bij Fort Nassau ligt deze waterput, waar een plaquette laat zien dat in 1621 hier een slachting plaats vond onder de dorpshoofden van Banda. Zeker 40 dorpshoofden werden onthoofd door het nederlandse gezag. Hun hoofden werden in deze put gegooid. Het was een van de wreedheden die in de VOC- periode over en weer werden gepleegd
Wie op zoek gaat naar andere sporen uit de nederlandse periode stuit onder andere op hollandse voedselgewassen zoals deze bruine bonen. Die zie je ook wel op Ambon en in Manado, maar selderie komt hier wel opvallend veel voor. Het heet hier selederi en ook daun sop. (soepblad) en dat precies wat het is.
Vanwege de afgelegen lokatie werden de Banda eilanden regelmatig gebruikt om poltieke opponenten gevangen te zetten. Zo zat Mohammed Hatta, de rechterhand van Soekarno, er enkele jaren gevangen. Het kon slechter.
Het eiland is de laatse twee eeuwen weinig veranderd. Sinds het doorbreken van het nootmuskaatmonopolie was er weinig nieuwe economische activiteit meer, en dan heeft ervoor gezorgd dat er veel bewaard is gebleven uit vroeger tijden. En dat is een uitzondering in het moderne Indonesië, waar weinig waarde wordt gehecht aan historische gebouwen
